Karapapak Türkleri kimdir ?

Karapapak Türkleri Kimdir? Bir Halkın Sessiz Gururunun Hikâyesi

Soğuk bir Kars sabahıydı. Sis, Aras Nehri’nin üzerinden yavaşça yükseliyor, uzakta bir çoban kavalıyla sabahı selamlıyordu. Bu hikâyeyi size anlatmak istiyorum; çünkü Karapapak Türkleri’ni anlamak, bir halkın yalnızca tarihini değil, yüreğini de anlamaktır.

Bir Çadırın İçinde Başlayan Hikâye

Küçük bir köyde, eski bir çadırın içinde iki kişi oturuyordu. Biri yaşlı bir adamdı — adı Alihan, Karapapak soyundan gelen bilge bir çobandı. Diğeri ise torunu Zehra, meraklı bakışlarıyla dedesinin her kelimesini içine çeken genç bir kız.

Alihan, bir yandan yün torbasını düzeltiyor, bir yandan da geçmişten bahsediyordu:

“Bizim adımız Karapapak’tır, yavrum. Başımızda siyah papak taşırız, ama gururumuzun rengi her zaman beyaz kalır.”

Zehra gülümsedi. “Dede,” dedi, “neden Karapapak diyorlar bize?”

Alihan derin bir nefes aldı, gözleri uzaklara daldı. “Çünkü biz, kimliğimizi bir başlıktan, bir duruştan aldık. Papak siyah olurdu; savaşta da barışta da başımızdan düşmezdi. Ama esas mesele papakta değil, başın içindeydi.”

Bir Halkın Adı: Karapapak

Karapapak Türkleri, tarih boyunca Kafkasya ile Anadolu’nun kesişiminde yaşamış bir Türk boyudur. Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye sınırlarında köklü izler bırakmışlardır. Adlarını “kara papak” yani siyah başlık giyme geleneğinden alırlar. Bu yalnızca bir giysi değil; onur, cesaret ve direnişin simgesidir.

Zehra, dedesinin anlattığı hikâyelerle büyürken, o siyah papakların ardında yatan tarihi merak ederdi. Alihan ona anlatırdı:

“Evlat, biz göç ettik çok kez. Kars’tan Borçalı’ya, Tiflis’ten Iğdır’a… Ama her gittiğimiz yerde bir iz, bir dua, bir dostluk bıraktık. Çünkü Karapapak, kökünü toprağa değil, insana salar.”

Erkeklerin Stratejisi, Kadınların Kalbi

Bir gün köyde büyük bir sorun çıktı. Sular azalmış, tarlalar kurumuştu. Erkekler, başta Alihan olmak üzere, hemen plan yapmaya başladılar. “Nehri yönlendiririz,” dedi biri. “Yeni bir kuyu kazarız,” dedi diğeri.

Ama Zehra’nın annesi Meryem, sessizce etrafı izledi. Sonra kadınları topladı. “Biz önce komşulara soralım,” dedi. “Belki birlikte bir çözüm buluruz.”

Erkeklerin stratejisi aklı temsil ederken, kadınların dayanışması yüreği temsil ediyordu. O gün, köyün kadınlarıyla erkekleri birlikte çalıştı. Nehir yeniden aktı. Çocuklar yeniden güldü.

Alihan o akşam Zehra’ya dönüp şöyle dedi:

“Biz Karapapaklar, akılla kalbi bir araya getirdiğimizde güçlü oluruz.”

Bir Halktan Fazlası: Yaşayan Bir Hafıza

Karapapak Türkleri, yalnızca geçmişte kalan bir topluluk değildir. Onların kültürü, türküleri, yemekleri, düğünleri bugün hâlâ yaşamaktadır. Kars’ın kışında soba başında söylenen bir türküde, Ardahan’da pişen bir kete kokusunda, Azerbaycan’da oynanan bir halayda o ruh hâlâ vardır.

Bu halkın en büyük mirası, birlikte yaşama kültürüdür. İnançlarına sıkı sıkıya bağlı olsalar da, farklı kültürlerle hep dostça yaşamışlardır. Bu da onları hem gururlu hem hoşgörülü bir topluluk hâline getirmiştir.

Bir Torunun Sözleriyle Bitirelim

Yıllar sonra Zehra büyüdü. Şehre taşındı, okudu, öğretmen oldu. Ama bir gün öğrencilerine dedesinin sözünü aktardı:

“Kalpak, papak, toprak değişir; ama insanın özü değişmez. Biz Karapapaklar, her koşulda kim olduğumuzu unutmayanlardanız.”

O an öğrencilerinden biri sordu:

“Öğretmenim, sizce Karapapak olmak ne demek?”

Zehra gülümsedi:

“Karapapak olmak, başındaki siyah papak kadar dik durmak, ama yüreğini bembeyaz tutmaktır.”

Son Söz: Hikâyenin İçindeki Biz

Karapapak Türkleri’nin hikâyesi, yalnızca bir halkın değil, hepimizin hikâyesidir. Çünkü hepimiz bir yerlerden geldik; bazen köklerimizi unuttuk, bazen onlara sarıldık. Ama eninde sonunda, kim olduğumuzu hatırlatan bir ses mutlaka duyduk.

Peki siz hiç kendi köklerinizin hikâyesini dinlediniz mi?

Karapapakların bu direniş, sevgi ve onur dolu yolculuğu sizde nasıl bir iz bıraktı?

Yorumlarda düşüncelerinizi paylaşın; çünkü her hikâye, başka bir hikâyeye dokununca büyür.