Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Ne Zaman Açılır? Bilimsel ve Hukuki Perspektiften Bir Rehber
Evlilik, yoğun duygular, ortak planlar ve zaman içinde biriken değerlerle şekillenir. Ancak bazen bu birliktelik sona erdiğinde, maddi hayat da yeniden düzenlenir. “Mal paylaşımı davası ne zaman açılır?” sorusu, hem duygusal hem de hukuki boyutuyla pek çok kişiyi ilgilendirir. Bu yazıda, konuyu yasal düzenlemeler, hukuki veriler ve mantıksal analizle ele alıyor; herkesin anlayabileceği bir dille anlatıyorum.
Mal Rejimi ve Hukuki Temel
2002 yılından itibaren, ülkemizde yasal mal rejimi olarak Türk Medeni Kanunu kapsamında varsayılan rejim “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”dir. Bu rejime göre, evlilik sürecinde eşlerin elde ettiği gelirler, taşınır/tapulu mallar, banka hesapları gibi kazanımlar “edinilmiş mal” kabul edilir. Evlilik öncesi sahip olunan varlıklar, miras ya da bağışla gelen mallar ise kişisel mal sayılır ve boşanma sonrası paylaşım dışı kalır. ([Kartal Avukat][1])
Boşanma gerçekleştiğinde eşler arasında varlıkların nasıl paylaşılacağı, bu mal rejiminin tasfiyesi yoluyla belirlenir. Ancak bu tasfiye otomatik olmaz — özel bir dava ile talep edilmelidir. ([Ulus][2])
Ne Zaman Açılır: Dava Zamanlaması
— Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra
Mal paylaşımı davası, boşanma davası sonuçlandıktan ve karar kesinleştiğinde gündeme gelebilir. Çünkü mal rejimi, boşanma kesinleşince sona erer; ardından tasfiye süreci başlar. ([Ortadoğu Gazetesi][3])
— Ancak boşanma devam ederken de dava açılabilir
Bazı durumlarda, boşanma davasıyla birlikte ayrı bir dosyada mal paylaşımı davası açılır. Bu durumda mahkeme, boşanma kararını bekler; mal paylaşımı dosyasını “bekletici mesele” olarak tutabilir. ([Ulus][2])
— Zamanaşımı süresi önemli
Boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren mal paylaşımı davası için yasal süre sınırlaması vardır. Bu sürenin genellikle 10 yıl olduğu belirtilir. ([Glory Hukuk ve Danışmanlık Ofisi][4]) Bazı kaynaklarda ise dava ve hak taleplerinin türüne göre 1 yıllık bir süreden bahsedilir. ([Ulus][2])
Bu fark, davanın içeriğine ve talep edilen haklara göre değişebilir — örneğin tazminat, katkı payı, edinilmiş mal paylaşımı gibi farklı talepler olabilir.
Hangi Mallar Paylaşıma Konur, Hangileri Dışında Kalır?
Edinilmiş mallar: Evlilik boyunca edinilen ev, araba, banka hesabı, maaş/kazanç, yatırım, kira geliri vb. Bu mallar eşit paylaşılır. ([OTTO Avukatlık & Arabuluculuk][5])
Kişisel mallar: Evlilik öncesi mülkler, kişisel hediyeler, miras ve bağış yoluyla edinilen değerler, manevi tazminatlar, kişisel kullanım eşyaları gibi varlıklar paylaşılmaz. ([Kartal Avukat][1])
Nakit ya da banka hesapları, gayrimenkul, araç gibi malların tapu, banka veya ruhsat kayıtlarıyla belgelenmesi, hukuki talepler açısından büyük önem taşır. ([Ulus][2])
Neden Ayrı Dava? Ve Bilimsel / Hukuki Perspektif
Boşanma davası sırasında, velayet, tazminat, nafaka gibi konularla birlikte mal paylaşımı da tartışılabilir ancak mal rejiminin tasfiyesi çoğu zaman ayrı bir dava olarak düzenlenir. Bunun nedeni, mal paylaşımının karmaşık olması, malların detaylı tespiti, değer belirleme, borç – alacak dengesi gibi teknik ve finansal değerlendirmeleri gerektirmesidir. ([Kartal Avukat][1])
Hukuki literatürde, bu süreç bir “tasfiye daveti” olarak görülür; mahkeme, edinilmiş malların net değerini belirler ve eşler arasında adil paylaşımı sağlar. ([OTTO Avukatlık & Arabuluculuk][5])
Bu yapının bilimsel avantajı, “eşit katkı / eşit hak” ilkesini korumasıdır. Kadın ya da erkek — kim olursa olsun; evlilik süresince yapılan ortak emeğin, kazanımların adil şekilde paylaşılması öngörülür. Bu, toplumsal cinsiyet eşitliği, ekonomik adalet ve bireylerin haklarının korunması açısından önemli bir mekanizmadır.
Dava Açmadan Önce Nelere Dikkat Edilmeli?
Boşanma kararının kesinleşme tarihinin belirlenmiş olması.
Hangi mal rejiminin geçerli olduğunun tespiti (genelde edinilmiş mallara katılma).
Paylaşıma konu olacak malların belgelerle — tapu, fatura, banka dekontu, ruhsat vb. — listelenmesi.
Kişisel mal ve edinilmiş mal ayrımının net yapılması.
Zamanaşımı süresinin kaçırılmaması; eğer 10 yıl sınırı uygulanıyorsa bu süre içinde başvuru yapılmalı.
Okuyucuya Sormak: Düşündürücü Sorular
Sizce evlilik süresince edinilen malların paylaşımı, hak & adalet bağlamında adil bir sistem kuruyor mu?
Eğer boşanma sonrası mal paylaşımı davası açılmazsa, o hak kaybı ne kadar adil?
Evlilik öncesi mallar, miras gibi kişisel varlıkların korunması — ama evlilik sonrası kazanımların eşit paylaşılması — toplumsal cinsiyet eşitliği açısından yeterli mi?
Bu hukukî düzenlemelerin ötesinde, “emek vs. kazanç” dengesinin nasıl tanımlanması gerek?
Bu sorular, sadece hukuki değil — etik, toplumsal ve bireysel perspektiflerden de düşünmemizi sağlıyor.
Kapanış
Boşanmada mal paylaşımı, evliliğin maddi boyutunun adil bir hesaplaşmasıdır. Hukuken, boşanma kesinleştiğinde açılabilen veya boşanma sırasında paralel bir dava olarak gündeme alınabilen bu süreç; hem zamanaşımı koşulları hem de mal rejimi kuralları nedeniyle dikkat gerektirir.
Eğer sizin ya da tanıdığınız birinin bu konuda adım atması söz konusuysa — zaman, hak ve deliller açısından bilinçli olmak büyük önem taşıyor. Bu yazı, mal paylaşımı davasının ne zaman açılabileceğini ve hangi hukuki/finansal çerçevede işlemesi gerektiğini anlaşılır şekilde özetledi.
[1]: “Boşanma Davalarında Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?”
[2]: “Boşanma Davasında Mal Paylaşımı Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?”
[3]: “Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Ne Zaman Açılır?”
[4]: “Boşanmada Mal Paylaşımı Davası ve Mal Rejimleri [2025-2026 Güncel …”
[5]: “Division of Matrimonial Property: Method of Division and Spouses …”